“The Element of Healthcare Quality Under an Article 101 TFEU Analysis: How Do European Courts Take It Into Account?”
Abstract. Τα κράτη μέλη της ΕΕ αντιμετωπίζουν μία σειρά από σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών υγείας σε εθνικό επίπεδο. Αυτές περιλαμβάνουν την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τις αυξανόμενες απαιτήσεις στον τομέα της υγείας και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω εξελίξεων μια σειρά από κράτη μέλη της ΕΕ, ιδίως η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, έχουν υιοθετήσει το μοντέλο της επιλογής και του ανταγωνισμού στα συστήματα υγείας τους ως μέσο για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ του ελέγχου του κόστους των δαπανών υγείας και της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης, ενός εκ των βασικών στόχων των συστημάτων υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ωστόσο, όσο τα συστήματα υγείας της ΕΕ οδηγούνται προς την υιοθέτηση του μοντέλου του ανταγωνισμού για την παροχή υπηρεσιών υγείας, η εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού της ΕΕ στον τομέα της υγείας είναι πιθανό να αυξηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, μια σειρά από καίρια ερωτήματα εγείρονται: Εφόσον ένας από τους βασικούς στόχους της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ είναι η αποτελεσματικότητα (efficiency) πώς μπορεί η έννοια της ποιότητας της υγείας, η οποία εμπεριέχει τόσο το στοιχείο της αποτελεσματικότητας όσο και της κοινωνικής αλληλεγγύης (equity), να ληφθεί υπόψη κατά την εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού; Δεδομένου ότι ο όρος οικονομική οντότητα (undertaking) "καθιστά δυνατό τον καθορισμό των κατηγοριών των φορέων στις οποίες οι κανόνες ανταγωνισμού εφαρμόζονται" μία τεχνική βάσει της οποίας μπορεί να ληφθεί υπόψη η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας είναι η θεμελίωση της κρίσης ότι μια επιχείρηση στον τομέα της υγείας δεν συνιστά οικονομική οντότητα και ως αποτέλεσμα το δίκαιο του ανταγωνισμού δεν εφαρμόζεται. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή το κρίσιμο ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι το εξής: Συνιστά η μη - εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού, το πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό μέσο για την διασφάλιση της ποιότητας της υγείας; Υπάρχουν εναλλακτικές τεχνικές βάσει των οποίων θα μπορούσαν να διασφαλιστούν οι πολλαπλές διαστάσεις της ποιότητας της υγείας στο πλαίσιο της αξιολόγησης του δικαίου του ανταγωνισμού; Βάσει ποιων μεθόδων ανάλυσης θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη οι αποτυχίες της αγοράς οι οποίες χαρακτηρίζουν τον κλάδο της υγείας; Η εργασία εξετάζει τα παραπάνω θεμελιώδη ζητήματα ακολουθώντας την κάτωθι διάρθρωση: η πρώτη ενότητα αναλύει πώς η ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης ορίζεται από διεθνείς οργανισμούς, όπως από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Επιπλέον, εξετάζει το πώς και σε ποιο βαθμό οι στόχοι δημόσιας πολιτικής μπορούν να συνεκτιμηθούν στο πλαίσιο του άρθρου 101 (1) και (3) της ΣΛΕΕ, αναλύοντας τις αποκλίσεις μεταξύ των προσεγγίσεων της Επιτροπής και του Δικαστηρίου ως προς τον βαθμό που μπορούν να ληφθούν υπόψη ευρύτεροι κοινωνικοί στόχοι στα πλαίσια της εφαρμογής του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. Ειδικότερα, εντοπίζει τα κυριότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε προσέγγισης, και εξετάζει βάσει ποιας προσέγγισης μπορούν να ληφθούν υπόψη οι πολλαπλές διαστάσεις της ποιότητας της υγείας με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Το τρίτο κεφάλαιο διερευνά σε ποιο βαθμό τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια ενσωματώνουν το στοιχείο της ποιότητας της υγείας στην ανάλυσή τους στα πλαίσια του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ, εξετάζοντας την περίπτωση των ταμείων υγειονομικής περίθαλψης. Συγκεκριμένα αξιολογεί σε ποιο βαθμό και βάσει ποιων μεθόδων ανάλυσης τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια λαμβάνουν υπόψη την ποιότητα υγείας και εξετάζει αν βάσει εναλλακτικών μεθόδων ανάλυσης θα μπορούσαν να ενσωματώσουν το στοιχείο της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης με πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο, χρησιμοποιώντας μεθόδους οικονομικής ανάλυσης δικαίου. Στο κεφάλαιο 4, αναλύονται τα συμπεράσματα της εργασίας.
Κατεβάστε την εργασία (PDF)
Η Θεοδοσία Σταυρουλάκη είναι διδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Νομικής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Φλωρεντίας και υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Εξειδικεύεται στην οικονομική ανάλυση δικαίου, στο δίκαιο του ανταγωνισμού, στο δίκαιο και στα οικονομικά της υγείας. Η διδακτορική της έρευνα επικεντρώνεται στην εξέταση της σχέσης της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και στην εφαρμογή του δικαίου ανταγωνισμού στον τομέα της υγείας. Συγκεκριμένα, εξετάζει, πώς και σε ποιο βαθμό η ποιότητα υπηρεσιών υγείας μπορεί να ληφθεί υπόψη από το δίκαιο ανταγωνισμού στον τομέα αυτό. Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής της έρευνας έχει φοιτήσει ως επισκέπτρια ερευνήτρια στο London School of Economics και στο Georgetown University. Για την εκπόνηση της διδακτορικής της έρευνας στην Αμερική της απονεμήθηκε μάλιστα ειδική υποτροφία-βραβείο από τον Τομέα Δικαίου Ανταγωνισμού του Δικηγορικού Συλλόγου Η.Π.Α. (International Scholar-in-Residence, Section of Antitrust Law, American Bar Association). Έχει υπάρξει εισηγήτρια σε πλήθος συνεδρίων δικαίου ανταγωνισμού ένω πρόσφατα παρουσίασε την έρευνά της σε μέλη της Επιτροπής Ανταγωνισμού των Η.Π.Α. (Federal Trade Commission). Περαιτέρω, από το 2014 είναι συντάκτρια στους τομείς δικαίου ανταγωνισμού και οικονομικής ανάλυσης δικαίου του νομικού περιοδικού European Journal of Legal Studies. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι κάτοχος τριών μεταπτυχιακών διπλωμάτων: LLM in Law and Economics (Πανεπιστήμιο Ουτρέχτης), MSc in European Economic Studies (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), LL.M. in Comparative, European and International Laws (Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Φλωρεντίας). Πριν την έναρξη της ερευνητικής της δραστηριότητας σε διδακτορικό επίπεδο εργάστηκε ως συνεργάτης- δικηγόρος σε θέματα δικαίου ανταγωνισμού στην δικηγορική εταιρεία "Μπαλλας Πελεκάνος και Συνεργάτες’ καθώς και στη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Private Enforcement Unit, DG Competition).
Δείτε επίσης το προφίλ της Θεοδοσίας στο
Επιστημονική Επιτροπή του Βραβείου
Πέτρος Α. Γέμτος, Τέως Πρύτανης, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ηλίας Καραντώνης, Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Αριστείδης Ν. Χατζής, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Η επιστημονική επιτροπή απένειμε ομόφωνα το βραβείο, ύστερα από τυφλή αξιολόγηση (blind review) των εργασιών που υποβλήθηκαν, στη Θ. Σταυρουλάκη καθώς η εργασία της συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη βαθμολογία από τους τέσσερεις κριτές.
ΚΡΙΤΕΣ
Αντώνης Καραμπατζός, Επ. Καθηγητής, Πανεπιστημίου Αθηνών
Χρυσόστομος Μαντζαβίνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Θοδωρής Πελαγίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς
Γιώργος Χορταρέας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
